Kripto Para Tarihçesi

Kripto Para Tarihçesi; Teknoloji ve bilimin ilerlemesi ile birçok şey günümüzde değişmektedir. İlerleme ebedidir ve gelişen şartlara ayak uydurmak insanoğlunun bir görevidir. Son yıllarda oldukça gündem olan kripto para, Bitcoin gibi kavramlar herkesin dilinde yer almaktadır. Bu yüzden, bunları bilip öğrenmek isteyenler için bu yazımızda en temelden alarak anlatacağız. Öncelikle dijital/ sanal paranın ne olduğuyla başlamak faydalı olacaktır.

Dijital Para Nedir?

Hızla değişip gelişen teknoloji beraberinde paraların da değişimine yol açmış, son yıllarda dijital/ sanal para kavramı oldukça yaygınlaşmıştır. Dijital paralar, kağıt paraların bir temsilidir ve geleceğin para birimi olarak görülmektedir. Öyle ki artan dijital para kullanımı ülkelerin de önceliği olmaya başlamıştır. Nitekim ülkemizde de 23 Temmuz 2019’da “Blokzincir Tabanlı Dijital Merkez Bankası Parası” çıkarılması kararı yürürlüğe girmiştir.

Dijital para; fiziksel gerçekliği olmamakla birlikte sanal ortamda kabul görmesiyle bilinir. Belirli bir kuruluş tarafından çıkarılmamıştır. Yaygınlaştıkça kullanım alanları bakımından da çeşitlilik göstermeye başlamıştır. Ödeme yöntemleri arasında yer alan dijital para, birikim ve yatırım yöntemi olarak da kullanılmaktadır.

Kripto Para Nedir?

Kripto para dijital/ sanal bir para birimidir. Bu paralar dijital cüzdanlarda yer alır. Kripto para ile yapılan işlemlerin güvenli olabilmesi için kriptografi yani şifreleme kullanılmaktadır. Veriler bir sisteme göre şifrelenmektedir. Böylelikle iki taraf arasında paylaşılan bilgiler başka birilerinin eline geçememektedir. Kripto paraların bir merkezi yoktur. Yani geleneksel paradaki gibi merkez bankaları dijital para üretemezler. Bir otorite ya da hükümet tarafından kontrol edilemezler.

Kripto paranın önemli özelliklerinden biri Blockchain (Blok zinciri) teknolojisidir. Blockchain bir kayıt defteridir. İnternet üzerinde toplanan bilgiler- kullanıcı isimleri, hesap bilgileri, para transferleri vs – burada güvenle depolanmaktadır. Bu blok zincirine erişim sadece kullanıcıların kendisi tarafından yapılmaktadır. Bu yüksek güvenlik sayesinde kripto paralar takip edilemez. Blockchain’in sağladığı bir diğer yarar da işlemlerin kaydını tutup aynı paranın iki veya daha fazla harcanmasını önlemektir.

Kripto Paranın Üretimi

Bugün yüzlerce kripto para çeşidi vardır. Bunların en önemlisi elbette Bitcoin’dir. Onun haricinde Ethereum, Dogecoin, Cardano, Litecoin, Stellar gibi birçok kripto para bulunmaktadır.

Kripto paralar, madencilik olarak bilinen ve bilgisayarlar yoluyla çalıştırılan matematiksel algoritmalarla oluşturulurlar. İyi bir işletim sistemine, sağlam internet bağlantısına sahip olan herkes aslında madencilik yapabilir. Tabi güçlü bir elektrik de kullanılacaktır. Ancak unutulmaması gereken şey, bu para birimlerinin belli bir üretim sınırlarının olduğudur. Belli bir seviyeye geldikten sonra üretim duracaktır. Örneğin Bitcoin’in sınırı 21 milyon olarak bilinir. Bu da ona olan rağbeti arttırmıştır. Çünkü az olan şey değerli, kıymetlidir.

Kripto Paranın Özellikleri

• Kripto para öncelikle merkezsizdir. Merkezi bir otorite, hükümet ile yürütülmez. Yani organik bir yapıya sahiptir. Merkez bankasına bağlı olmadığından dolayı ülkelerin ekonomik durumlarından pek etkilenmez.
• Güvenliği Blockchain teknolojisine dayanır ve her şey burada kayıt altına alınır. Bu sayede kripto paraların sahtesi yapılamaz.

Kripto Paralara Devletlerin Bakışı

Kripto paralar devletler tarafından tehdit olarak algılanabilir. Çünkü hükümetler kripto para alışverişlerini, güçlü güvenlik önlemleri nedeniyle kontrol edemezler. Kötü amaçlar için de kullanılabilen kripto paraların takip edilememesi devletler için büyük bir sorun yaratmaktadır. Bu yüzden bazı devletler birtakım kısıtlamalar getirmiş, hatta bazıları yasaklamıştır. Buna örnek olarak Rusya verilebilir. Çin de 2014’te Bitcoin ticaretini yasaklamıştır.

Kripto Para Tarihçesi

Her ne kadar yakın geçmişte adını duymaya başladıysak bile kripto paranın tarihi aslında 1980’lere dayanmaktadır. Amerikalı David Chaum, 1983’te eCash’i tasarlamıştır. eCash, bir elektronik para sistemidir. Daha sonra, 1990’da elektronik para şirketi DigiCash ile kripto para sisteminin temelini atmıştır. Bunlar dijital paralar için çok büyük adımlardır. ‘Kripto para’ terimi ise ilk kez Wei Dai ile kullanılmaya başlar.

2008’de küresel finans krizinin başlamasıyla merkez bankalarına ve finans kurumlarına güven azalmıştır. Kripto paralar da bu finans sisteminin çöküşüyle alternatif bir para birimi olarak ortaya çıkmışlardır. Satoshi Nakomoto takma ismiyle ilk kripto para birimi Bitcoin piyasaya sürülmüştür. Satoshi Nakomoto bir kişi mi yoksa grup mu hala gizliliğini korumaktadır. Daha sonra günden güne varlığını iyice hissettiren kripto paralar günümüzde çok üst seviyeye ulaşmıştır. Televizyondaki haberlerde dahi kripto paraların durumları gösterilmektedir. Hatta 2021’de El Salvador, kripto parayı resmi para birimi olarak kabul etmiştir. Bu da kripto paraların günümüzde geldiği seviyeyi gözler önüne sermektedir.

Türkiye’de kripto paraların bilinirliği ve yaygınlığı daha çok 2017’ye dayanmaktadır. Şu an çok sayıda kripto para yatırımcısı Türkiye’de bulunur. 11. Kalkınma Planı’nda kripto paralara yönelik maddeler de yer almaktadır. Yerli kripto para birimi çıkarmak Türkiye’nin hedefleri arasındadır.

Tüm dünyayı etkisi altına almış olan kripto paraların tarihi, görüldüğü üzere geçmişe dayanır. Yani sağlam temeller üzerine kurulmuş ve bugünlere kadar gelinmiştir. Bundan sonra da hayatımızın daha çok içinde olacağı muhtemeldir. Toplumun büyük çoğunluğu kripto paralar ile ilgilenmektedir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken konu iyi bir araştırma yapılmadan yatırıma başlanmamasıdır. Çünkü fiyatlardaki dalgalanma yüksek seviyede seyreder. Yatırılan paranın bir anda yok olması muhtemeldir. Çok fazla kazanmak gibi kaybetmek de normaldir. Yani yatırımcıları büyük riskler beklemektedir.  Bu da kişinin psikolojisini bozmakta etkilidir. Bu yüzden yatırım yapacak olan yatırımcılar iyi bir bilgi birikimine sahip olmalıdır. Tüm koşullar hesaba katılarak borsa ile, yatırımcılık ile ilgilenilmelidir.